Στη νεράιδα που κοιμήθηκε (Η Χιροσίμα του Ιονίου, ένα Βιβλίο και μία μαρτυρία)

"Η νύχτα φεύγει ολόχαρη

Νεράϊδά μου κοιμάσαι;

ή βλέπεις τ΄αστρα τ΄ουρανού

κι εμένανε θυμάσαι;

Ξύπνα και κοίτα τ ουρανού

τ αστέρια χαμηλώσαν,

κι απο διαμάντια στέφανο

επάνω σου απλώσαν..."

                                                                                                         Ιωαν. Τσιλιμίγκρα

Ξημερώνει 12η Αυγούστου 2013.
Όπως κάθε χρόνο τέτοια μέρα, η Ζάκυνθος θυμάται την μεγάλη της καταστροφή.
Αυτή, που χαρακτηρίστηκε σαν "Η Χιροσίμα του Ιονίου" (διαβάστε ΕΔΩ τις δραματικές καταγραφές του Τύπου της εποχής)
60 χρόνια μετά μιας αλησμόνητης μέρας γι αυτούς που την έζησαν, μια "επέτειος" που δεν επιτρέπει στους νεώτερους να μην τη θυμούνται (ΑΥΤΉ Η ΑΝΆΡΤΗΣΗ ΕΧΕΙ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ, επειδή όπου υπάρχει μνήμη υπάρχει και ζωή!). .
Στα ερείπια θάφτηκε για πάντα ένας Πολιτισμός  αιώνων και άλλαξε δραματικά και δια παντός το πρόσωπο της νέας Πόλης .

 Όλα τα ευρήματα της ρημαγμένης Νεράιδας της Ανατολής, ο,τι σώθηκε από την κοσμοχαλασιά της σεισμοπυρκαγιάς, συγκεντρώθηκαν ευλαβικά από τον "ονειροπαρμένο Ιππότη" ή τον "Ιππότη των ερειπίων" (οπως αποκαλείται παρακάτω) και τον Έφορο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μ.Χατζηδάκη και εκτίθενται στο Μεταβυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου.

Στη φωτεινή περίοδο της Διευθύντριάς του Ζωής Μυλωνά, εκδόθηκε υπο την αιγίδα του ΥΠΠΟ το Λεύκωμα "ΜΟΥΣΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ",

                 

       πλούσιο σε ιστορικό υλικό, μ όλα τα εκθέματα ανά αίθουσα και πλήρη επεξήγηση του καθενός.

Ένα ακριβό απόκτημα, για μας που αγαπάμε τη Ζάκυνθο που δε γνωρίσαμε.

* μια μαρτυρία, ακόμα...
 Από τότε μέχρι σήμερα γράφτηκαν πολλά.
Περιγραφές ασύλληπτες, τραγικές μαρτυρίες, κείμενα από λογοτέχνες και πολιτικά πρόσωπα.
Εδώ, προτίμησα να καταχωρηθεί μια λιγότερο γνωστή μαρτυρία,ενός ξένου,που επισκέφθηκε τη Ζάκυνθο για να προσφέρει άλλου είδους βοήθεια, του Ιταλού:  Φιλίππο Μαρία Ποντάνι (Filippo Maria Pontani (1913-1983) Πηγή "αλίευσης" της μαρτυρίας Εδώ, το Βιογραφικό του ίδιου ΕΔΩ & Εδώ.)

Ο Φιλίππο Μαρία Ποντάνι έρχεται στην Ζάκυνθο τον Αύγουστο του 1954, μετά από πρόσκληση του Λίνου Πολίτη, για να τον βοηθήσει στην αντιγραφή των ιταλικών χειρογράφων που προορίζονταν για την έκδοση όλων των χειρογράφων του Σολωμού, μια προσπάθεια που είχε ξεκινήσει μετά από πρόταση του Λίνου Πολίτη, και στην οποία συνέδραμαν το Υπουργείο Παιδείας και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Στο νησί τους υποδέχεται ο "πολυσέβαστος λάτρης της Ζακύνθου", "ο απόστολος της Ζακυνθινής ιδέας", ιστοριοδίφης Νικόλαος Βαρβιάνης, φαρμακοποιός στο επάγγελμα, ο άνθρωπος που έσωσε δύο φορές τα χειρόγραφα: μία όταν τα διαφύλαξε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και άλλη μία όταν τα διέσωσε από την καταστροφή της Ζακύνθου κατά τους  σεισμούς που έπληξαν τα Ιόνια Νησιά,
το καλοκαίρι του 1953.

Αυτός είναι ο "ονειροπαρμένος ιππότης", ο "ιππότης των ερειπίων" που αναφέρει στο κείμενό του ο Φιλίππο Μαρία Ποντάνι.
και γράφει: "Στην Ζάκυνθο του 1954"

"μέσα σ' ένα μαγικό όνειρο η Ζάκυνθος απλώνεται ξανά  
στη λάμψη της αρχοντιάς της, στη μαγεία
της μουσικής της λαμπρότητας, ζωντανή ακόμα,
όπως τον καιρό του Ούγου και του Σολωμού"

«Ένας ονειροπαρμένος ιππότης τριγυρίζει ανάμεσα στα χαλάσματα, ζαρώνει μες στον ήλιο, κι' όταν το αυγουστιάτικο φεγγάρι δημιουργεί απατηλές σκιές στα σύννεφα τη σκόνη, χώνεται μέσα στους ετοιμόρροπους τοίχους, ανάμεσα στα στραβωμένα δεντράκια και κλαίει.

 Η Ζάκυνθο δεν είναι πια τίποτ' άλλο από μια μεγάλη πλατεία με σωριασμένα ερείπια' σιγά - σιγά οι μηχανές αδράχνουν και σαρώνουν τα τελευταία λείψανα μιας παλαιϊκής αρχοντιάς, ό,τι μόλις θυμίζει εκκλησιές, δρόμους, αρχοντικά, που τα 'ριξε κάτω ο σεισμός και η φωτιά.

Ακόμα και στις πράσινες ράχες των λόφων, από το ακρωτήρι του Σκοπού ως τον Κόκκινο Βράχο, φαίνονται λουρίδες λουρίδες οι λαβωματιές, όσο κι' αν οι πανηγυριώτικες σημαιούλες στολίζουν το καμπαναριό της Πικριδιώτισσας στη μέση της πλαγιάς.

Μόνο η θάλασσα, που μέσα από τον διάφανο κόρφο της γεννήθηκε η θεά, ησυχάζει εκεί όπου είδαν το φως οι τρεις εμπευσμένοι ποιητές(* Ανδρέας Κάλβος, Ούγκο Φόσκολο και Διονύσιος Σολωμός.) που τόσο πολύ αγάπησαν τη μικρή τους πατρίδα.» - F.M.P 

«Το άσπρο του άγαλμα», συνεχίζει περιγράφοντας τις εντυπώσεις του «έχει πέσει από το βάθρο του και το πρόσωπο έχει γίνει κομμάτια.

Μια στήλη όμως μιλά ακόμα γι' αυτόν, κι' ενώ στην περιοχή του Νταβία ξαναγυρίζει στη μνήμη η γάργαρη βρύση που την τραγούδησε εκείνος στα ιταλικά του σονέττα, εκεί απάνω, στο λόφο του Στράνη, στέκει όρθια η μορφή της Ελευθερίας, στο μέρος όπου την χαιρέτησε εκείνος βγαλμένη από τα κόκαλα των πατέρων με τα λόγια του ύμνου του μελοποιημένου από τον Μάντζαρο, που, με την ανατολή και τη δύση του ήλιου, αντηχεί ακόμα, δίπλα στην θάλασσα για να χαιρετήσει τη σημαία : "Xαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά".
Πολλά μάς δείχνει και περισσότερα ξαναβλέπει, με τα μάτια συλλογισμένα, ο ιππότης της χαλασμένης πολιτείας.
Εκεί ήταν το σπίτι του Ρώμα, εκεί τα βόλτα, τ' αρχοντικά, τα οικόσημα, ο τάφος του Ρεμοντίνι' ανάμεσα στα χορτάρια διαβάζουμε πάνω σε μιαν άρμα ένα ρητό που μοιάζει με ειρωνεία: Auspicium melioris aevi.
Στη μαγευτική παραλία του Λαγανά, όπου το βράδυ ο κόσμος τρώει και χορεύει σε ξύλινες εξέδρες πάνω από τη θάλασσα, έστησε μια αναμνηστική στήλη για τον Ανδρέα Vesal, που τον βρήκε ο θάνατος σε τούτο τ' ακρογιάλι' έχει ακόμα εκδώσει ανέκδοτα του μουσουργού Καρρέρ κι' έγραψε τη βιογραφία του.

Και τώρα, μετά τη θεομηνία, δημιούργησε ένα ιδιόρρυθμο μουσείο από ό,τι σώθηκε, στο εξοχικό του σπίτι που έχει τ' όνομα Hermitage.

Mέσα στη σκηνή όπου κατοικεί έχει μαζί του κανένα κομματάκι από μάρμαρο ή από καθρέφτη, από τους μεγάλους βενετσιάνικους καθρέφτες που στόλιζαν τούτα τ' αρχοντικά, στο εξοχικό του έχει μια συλλογή από παράξενα πακετάκια, σε σωρούς ατακτοποίητους ακόμα - κι' αυτό τον κάνει να ντρέπεται και να στενοχωριέται, πάνω στο καθένα έχει γράψει και κάτι: "βιβλίο που βρέθηκε κοντά στο μέρος της αγίας τραπέζης στη λατινική εκκλησία"' ανοίγει το πακέτο και πιάνει ένα χοντρό μαύρο βιβλίο, ένα μάτσο καρβουνιασμένα φύλλα' "ξύλινη σκίζα από το όργανο της Φανερωμένης", "κομμάτι εικόνας από την εκκλησία των Αγίων Πάντων".

Αυτός που παρακολούθησε και βοήθησε τον έφορο αρχαιοτήτων Χατζηδάκη για την περισυλλογή των καλλιτεχνικών κειμηλίων, συγκεντρωμένων σήμερα σ' ένα σχολείο που έμεινε όρθιο, είναι προσκολλημένος στ' ασήμαντα τούτα λείψανα όπου συνοψίζεται η ιστορία μιας πολιτείας που σαρώθηκε μέσα σε μια στιγμή από μια χαωτική μανία, και μπρος στα κλεισμένα μάτια φαίνεται πως τα ξεφτίδια αυτά κάνουν και πάλι ένα σύνολο, και μέσα σ' ένα μαγικό όνειρο η Ζάκυνθο απλώνεται ξανά στη λάμψη της αρχοντιάς της, στη μαγεία της μουσικής της λαμπρότητας, ζωντανή ακόμα όπως τον καιρό του Ούγου και του Σολωμού.» F.M.P μετάφραση: Λίνος Πολίτης από την Νέα Εστία, τχ. 680 1η Νοεμβρίου 1955

Η ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΡΕΙΠΙΩΝ

Τραγικός απολογισμός: 82 νεκροί
108 τραυματίες
3.000 σπίτια και εκκλησίες στην Πόλη της Ζακύνθου ολοσχερώς κατεστραμμένα
11.688 στα χωριά της και κατερειπώθηκαν όλες οι εκκλησίες
1.157 υπέστησαν σοβαρές ζημιές 
38.440 άστεγοι
Κι αυτά ΜΟΝΟ στη Ζάκυνθο (εκτός δηλ. Κεφαλλονιάς, που επλήγη ανάλογα και Ιθάκης)
                              **************************************************

                        
"... Κάποτε θα ηρεμήσουμε πάλι. Θα ηρεμήσουμε και μεις και η τρελλή Μοίρα που κυνηγάει την Εμορφιά. Η κουρασμένη γη θα ξαναμείνει ακίνητη για κάμποσες δεκαετίες. Τότε μονάχα θα καταλάβουμε στ' αλήθεια τι χάσαμε! Στα νοτισμένα μνήματα θα 'χει ανθίσει μολοχάνθη και τις πληγές της γης και των ανθρώπων θα καλύψουνε ουλές...
Όλα θα ξεχασθούνε: και το πένθος και ο τρόμος και η αγωνία και ο σπαραγμός.
Από την προχθεσινή ημέρα δε θα περισσέψει παρά μια σκληρή κι απλή διαπίστωση:  Η Φλωρεντία της Ελλάδος δεν υπάρχει πια!
Το χάσμα π' άνοιξε ο σεισμός κι ευθύς εγιόμ' άνθη, ξανάκλεισε συνεπαίρνοντας στα σκοτάδια της λησμοσύνης πέντε ολόκληρους αιώνες ζωής, μεστής απο πολιτισμό..."
(δια στόματος του συγγραφέα Διονύση Ρώμα)



Αυτά με την ευχή: ΠΟΤΕ ΠΙΑ!(ισχύει για όλον τον Κόσμο αυτή η ευχή)