Η Μ.Εβδομάδα της καρδιάς μου!

Φίλοι μου συχνά-πυκνά σας γράφω για την πατρίδα μου τη Ζάκυνθο.

Είκοσι χρόνια ζούσα μακρυά της και ριγούσα στην εικόνα των αναμνήσεων μου που δεν έφευγε από το μυαλό μου. Η αναφορά και μόνο του ονόματός της, μου έφερνε δάκρυα στα μάτια.

 Ώσπου γύρισα...για να δω μία άλλη, άγνωστη Ζάκυνθο. Δεν θ αναφερθώ στ αρνητικά της, άλλωστε αυτά αφορούν εμάς που την ζούμε, θα σας ξεναγήσω για άλλη μια φορά στα έθιμά της.

Στο ζακυνθινό Μεγαλοβδόμαδο!

  

Αυτό, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα εξακολουθεί να
με συγκλονίζει.

Αυτό, που όσα χρόνια ζω, ουδέποτε το έζησα μακρυά του.

Αυτό, που όμοιο του δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα

Η Μ.Εβδομάδα στη Ζάκυνθο έχει το δικό της χρώμα, το δικό της εθιμοτυπικό, την δική της ιδιαιτερότητα στις θρησκευτικές τελετές, που γίνονται με ιδιόμορφη θρησκευτική λαμπρότητα και μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα.


Η έναρξη σηματοδοτείται από την Κυριακή του Βαγιώνε,
κατά τη ζακυνθινή ντοπιολαλιά, με το κρέμασμα του βαγιού,
όπου “βαγί” είναι τα εσωτερικά φύλλα του φοίνικα,
τα οποία πρώιμα τα φασκιώνουν και τα προφυλάσσουν από
τον ήλιο κι έτσι παραμένουν υποκίτρινα. Μ' αυτό
(και όχι με δάφνη) κατασκευάζουν οι “νόντσολοι” των
εκκλησιών βαγιοφόρες, περίτεχνους σταυρούς, αλογάκια
και ήλιους . 

Κι ενώ στην πρωινή λειτουργία κυριαρχεί χαρμόσυνος βαγιοστολισμός, από το μεσημέρι και μετά το σκηνικό αλλάζει σε πένθιμο με μαύρα “πεύκια” παντού, από τα άμφια μέχρι τα ιερά σκεύη. Όλη η Εβδομάδα συνεχίζεται με κατανυκτικές λειτουργίες, μέχρι την Μ.Πέμπτη που οι καμπάνες των εκκλησιών “χηρεύουν”.

Οδηγούμαστε πλέον στην κορύφωση του θείου δράματος. Αλλά δε χηρεύουν μόνο οι καμπάνες, πενθούν τα πάντα. Μαύρα λάβαρα κρεμιούνται από τα μπαλκόνια των σπιτιών, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες, ο κόσμος μαυροντυμένος.

Το βράδυ στις εκκλησίες ψάλλεται στην ιδιάζουσα ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική το “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου “ μπροστά στον Εσταυρωμένο που εδώ βγαίνει μετά το 11ο Ευαγγέλιο.

Είναι μια στιγμή που κι ο πλέον αδιάφορος θα ανατριχιάσει σ αυτό το άκουσμα. Στη συνέχεια λιτανεύεται ο Εσταυρωμένος εντός του Ναού σε κατανυκτική ατμόσφαιρα.

Και τώρα ξημερώνει η Μεγάλη Μέρα για τη Ζάκυνθο.

Η δική μου Μοναδική και πολυαναμενόμενη μέρα!

Η Μ.Παρασκευή!

Η Μέρα του Μεγάλου Πάθους, η Μέρα που ακόμα κι η Φύση συμμετέχει ενεργά.

Δεν θυμάμαι Μ.Παρασκευή στη ζωή μου απόλυτα ηλιόλουστη. Πάντα ένα σύννεφο σκιάζει την ατμόσφαιρα. Η θλίψη είναι διάχυτη. Ο κόσμος μαυροφορεμένος και ντυμένος επίσημα. Τα τελευταία χρόνια αυτοί που κρατάνε αυτή την ενδυματολογία είναι οι παλιοί ζακυνθινοί και μόνο.

Στις 2 μ.μ. ακριβώς από την ιστορική εκκλησία του Αγ. Νικολάου του Μώλου, βγαίνει εν πλήρη σιωπή, υπό τους ήχους του κομματιού “Ινα τι εφρύαξαν έθνη...”, με την συγκίνηση να διαπερνά κάθε ψυχή,ο Εσταυρωμένος κι ακολουθεί μεγάλη λιτάνευση ανα την Πόλη.

Στην επιστροφή στην Πλατεία, ο Μητροπολίτης υπό του ήχους μιας υποβλητικής μουσικής υπόκρουσης σταυρώνει τα συγκεντρωμένα πλήθη, κάνοντας το σημείο του σταυρού στα 4 σημεία του ορίζοντα.

Το βράδυ πια ακολουθεί ακόμα μια συγκλονιστική εμπειρία.

Η περιφορά του Επιταφίου!

Παντού ανα την Ελλάδα περιφέρονται όλοι οι Επιτάφιοι των εκκλησιών και συναντώνται σ ένα σημείο της Πόλης, εδώ περιφέρεται ο ένας και μοναδικός της Μητροπόλεως.

Ο επιτάφιος είναι βαρύς ξυλόγλυπτος, με επένδυση φύλλου χρυσού και βελούδου, πραγματικό έργο Τέχνης, γι αυτό και δεν στολίζεται με λουλούδια.

Η εικόνα δε του νεκρού Χριστού είναι αμφιπρόσωπη ξυλόγλυπτη αγιογραφία και ονομάζεται “Αμνός”.

Ξημέρωμα  πλέον (4,30) βγαίνει από την εκκλησία της Μητρόπολης, στην πλ. Αγ. Μάρκου αυτή τη φορά, ο Επιτάφιος για βραδυνή περιφορά ανα την Πόλη.

Η ατμόσφαιρα βαραίνει από την διάχυτη μυρωδιά του λιβανιού, ανακατεμένη με την ευωδιά των λεμονανθών και των πασχαλιών από τα παρακείμενα περιβόλια. 

Εμένα η ανάμνηση αυτής της ημέρας έρχεται από τα παιδικά μου χρόνια, όταν ανησυχούσα μήπως αποκοιμηθώ και δεν με ξυπνήσουν οι δικοί μου και δε μου κολλούσε ύπνος και στη συνέχεια, μεγαλώνοντας, κατεβαίναμε ποδαράτο (3 Χιλ.) υπό τη συνοδεία μόσχων από τα περιβόλια, ομάδα παιδιών που δρόμο-δρόμο πολλήστευε.

Αξέχαστα χρόνια, ανεκτίμητες αναμνήσεις!

Κι όταν πια με το αχνοβγάλσιμο του Ήλιου (αλησμόνητη Ανατολή!) ο Επιτάφιος γυρίζει στην εκκλησία, γίνεται η πρώτη Ανάσταση (Gloria) ή το “κομμάτι” (όπως το λέμε στα ζακυθινά), όπου ακολουθεί ομοβροντία από το σπάσιμο των πήλινων σταμνών από το πλήθος που έχει συγκεντρωθεί πλέον στην Πλατεία, ενώ μέσα στην εκκλησία με διάφορους ήχους αναπαριστάται ο σεισμός του Γολγοθά .και βγαίνει θριαμβευτικά από την Ωραία Πύλη ο δέσποτας κρατώντας ψηλά την εικόνα της Ανάστασης.

Παλαιότερα, κατά τη διάρκεια εκείνης της νύχτας, θέλοντας ν αναπαραστήσουν την αναστάτωση που προκάλεσε αυτός ο βιβλικός σεισμός, ανακατάτασαν τις ξύλινες ταμπέλες των καταστημάτων με σκωπτική διάθεση (π.χ του φαρμακείου σε κάποιο κατ/μα ενδυμάτων ή κοσμηματοπωλείο κ.λ.π.). Σήμερα αυτό έχει παραφθαρεί σε τέτοιο βαθμό που δεν αξίζει να υπάρχει.

Επίσης όταν απαγορευόταν αυστηρά η σφαγή ζώων πριν το Μ.Σάββατο, γινόταν μεγάλο σβιντάρισμα (συναγωνισμός) μεταξύ των κρεοπωλών, ποιος με την πρώτη καμπάνα της Α΄. Ανάστασης θα έσφαζε γρηγορότερα και θα έμπαζε στη Χώρα το σφάγιο, ώστε προσφέροντας το “κομμάτι” (εξ ου και η ονομασία που παραμένει) στον τότε άρχοντα του νησιού έπαιρνε κάποιο βραβείο. Ούτε αυτό βέβαια υπάρχει σήμερα .

Κι αφού ο κόσμος διαλύεται στην Πλατεία, αγοράζοντας το εθιμικό του “ματζέτο” κι μια κουλούρα φτάζυμο (εφτάζυμο), μετά από μια στάση για ζεστή σοκολάτα λόγω του ξενυχτιού και της πρωινής δροσιάς, γυρίζει στα σπίτια να συνεχίσει τις προετοιμασίες των υπόλοιπων ωρών.

Για μένα προσωπικά, ό,τι περίμενα ένα ολόκληρο χρόνο έχει τελειώσει, όμως το βράδυ ολοκληρώνεται με την Αναστάσιμη θεία Λειτουργία στην ίδια Πλατεία, ανάμεσα σε πλήθος κόσμου,με τα μάτια στραμμένα πυρετικά στο Ρολόι του Φόρου, για να δούμε αν θα χάσει λεπτό στην εκφώνηση του “Χριστός Ανέστη” ο Δεσπότης. Αλλά εις μάτην, 'e sempre giusto!!!

τα αυγά μου βαμένα παραδοσιακά

Εδώ ολοκληρώνεται το τελετουργικό των ημερών, με τον κόσμο να προστρέχει να πάρει το Νιο Φως από το χέρι κάποιου, τα φιλιά να δίνουν και να παίρνουν και το “Χριστός Ανέστη”- “Αληθώς ο Κύριος” να ανταποδίδεται με ζέση.

Ακόμα και γαστριμαργικά το ζακυνθινό Πάσχα είναι διαφορετικό αν και τελευταία το σουβλιστό αρνί εξοστράκισε το παραδοσιακό Αυγολέμονο (οχι απο όλους...). Χοιρομέρι λοιπόν ψημένο στον ήλιο , τυρί ντόπιο πικάντικο και καλή διάθεση και παρέα η συνταγή του Πάσχα!!!

Οι ημέρες που ακολουθούν είναι σ άλλο κλίμα, χαρούμενο, εορταστικό, αναστάσιμο και ανοιξιάτικο. Τα χωριά μας γιορτάζουν με ανοιξιάτικα πανηγύρια, μ ένα από τα ωραιότερα λόγω θέσης, της Ζωοδόχου Πηγής (Χρυσοπηγής, στα καθ ημάς) στην Μπόχαλη, με περιφορά των Υπέρβαρων σκαλιστών εικόνων ανάμεσα από μοσχοβολιστά και ανθισμένα περιβόλια και με κορύφωση την Κυριακή του Θωμά με το Λαϊκό Πανηγύρι τουΑγ.Λύπιου, στο προάστιο του Καλλιτέρου.

Από όλα αυτά που εκτέθηκαν παραπάνω κι όσα δεν μπορούν λόγω όγκου, αντιλαμβάνεσθε οτι εμείς οι ζακυνθινοί βιώνουμε έντονα και διαφορετικά αυτή την ιδιαίτερη θρησκευτική περίοδο.

Αξίζει να το ζήσετε έστω για μια φορά.

ενα Αναστάσιμο ματζέτο 

αφιερωμένο  στους εν θαλάσση μακρά, τόσο κοντά όμως ψυχικά ΠΑΝΤΑ, που ξέρω οτι θυμούνται και νοσταλγούν...
Πάρτε μια γεύση κι εδώ: http://decoupageaddict.blogspot.com/2011/04/blog-post_17.html