Τέλος Καρναβαλιού με τσι "μπάντες"

Η καρναβαλική περίοδος έληξε πριν καν αρχίσει φοβάμαι,υπό το φόβο του φονικού ιού,
που αρχικά έπληξε την Κίνα και διαδόθηκε με γρήγορους ρυθμούς σ ολες τις Ηπείρους,
πλήττοντας περισσότερο από τις εκτός Κίνας χώρες,την γειτονική Ιταλία,επαναφέροντας
στη μνήμη μας τις μεγάλες επιδημίες πανώλης, που εξαπλώθηκαν στη Χώρα πριν και κατά
τα χρόνια του Μεσαίωνα.

Στην Παγκόσμια αναστάτωση που έχει προκαλέσει ο κοροναϊός και η εξάπλωσή του,ήρθε στην επικαιρότητα μία τρομακτική φιγούρα ,που ανέσυρε η ιστορία από τα βάθη των αιώνων.

Όταν η Βενετία αποδεκατίστηκε το Μεσαίωνα από την επιδημία της πανούκλας και έχασε
το ⅓ του πληθυσμού της,η μακάβρια φιγούρα που κυκλοφορούσε τότε στους δρόμους της
Γαληνοτάτης ήταν ο Γιατρός της πανούκλας, με μία προστατευτική μάσκα που είχε πρωτο
χρησιμοποιηθεί στη Γαλλία το 1619.

Η μάσκα έχει μάτια με γυαλιά και μια μύτη σε σχήμα  ράμφους πουλιού

με δύο τρύπες ενώ από μέσα υπήρχε άχυρο για το  φιλτράρισμα του αέρα  

και αρωματικές ουσίες, αφενός επειδή κάποιες από αυτές θεωρείτο πως

προστάτευαν από τον μολυσματική εισπνοή και αφετέρου για να κρατά μακριά

τις δυσάρεστες οσμές από τις ανοιχτές πληγές των ασθενών και των νεκρών

που συνήθως, συσσωρεύονταν σε δημόσια θέα.. 

Η στολή του αποτελείτο από ένα βαρύ ύφασμα που ήταν κερωμένο

και έμοιαζε με ράσο καθολικών καλόγερων, με κάπα ή παλτό,περιλάμβανε  καπέλο, γάντια

και μια μακριά ξύλινη βέργα με την οποία οι γιατροί υποδείκνυαν τα μέρη που είχαν

προσβληθεί από την πανώλη, αλλά εξέταζαν και τους ασθενείς.

 Λειτουργούσαν σαν δημόσιοι υπάλληλοι εκτάκτων αναγκών. Ωστόσο κατά κανόνα δεν
ήταν έμπειροι γιατροί ή συχνά δεν ήταν καν γιατροί και απλά ασχολούνταν εμπειρικά,
προσφέροντας αμφίβολες θεραπείες και σκευάσματα. 

Οι ασθενείς και τότε έμπαιναν σε καραντίνα, μακρυά από την Πόλη, στα λεγόμενα
Λαζαρέττα ή Λοιμοκαθαρτήρια, που όμοιά τους δημιουργήθηκαν για τους ίδιους λόγους στα
Ιόνια Νησιά, όταν κι αυτά προσβλήθηκαν οι πληθυσμοί τους από πανώλη.

Στο δικό μας Λαζαρέτο δε,φιλοξενήθηκε προκειμένου να θεραπευτεί ο εθνικός ευεργέτης
Βαρβάκης,προκειμένου στη συνέχεια να μεταφερθεί στη Ρωσία,κάτι που δεν έγινε μια που
απεβίωσε από την ασθένεια

Το σύμβολο της επιδημίας έγινε χαρακτηριστική μάσκα του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού ,
ξορκίζοντας και υπενθυμίζοντας τα γεγονότα που συνέβησαν και που αλλοίμονο στις μέρες
μας έμελλε να αποτελέσει τη μοναδική μάσκα που κυκλοφόρησε στη νεκρή Πόλη της Βενετίας,
από μια ομάδα Ιταλών με το σύνθημα “Ολοι θα πεθάνουμε ούτως ή άλλως” 

στο σόου που έστησαν στην πλατεία Σαν Μάρκο,μαύρο χιούμορ σε μια φοβισμένη Πόλη που
το Καρναβάλι της ακυρώθηκε για πρώτη φορά στα 50 χρόνια λειτουργίας του.

Καμιά φορά το χιούμορ,έστω και μαύρο,  είναι προτιμότερο του πανικού

Κι αφού κηδεύτηκε άδοξα και η μάσκα ,ας μας αφηγηθεί καλλίτερα ο μεγάλος Διονύσης Ρώμας τι είναι το Πόβερο Καρναβάλι για τη Ζάκυνθο.

Είναι απόσπασμα από ένα κείμενο που γράφτηκε ένα χρόνο μετά την πλήρη ισοπέδωση του Νησιού, από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953,σε Τοπική εφημερίδα(ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 23.2.1954)

Η Πλατεία Αγίων Πάντων, το καμπαναρίο δεξιά
από επιστολάριο της εποχής(ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΛΕΟΝ)

"Την τελευταία Κυριακή του Καρναβαλιού, της Τυρινής, κατά τις 6 το απόγευμα, κάτι παιδιά ανεβαίνανε πάνω στο καμπαναρίο των Αγίων Πάντων, κρεμάγανε στα σιδερένια κάγκελα του μπαλκονιού ένα παράξενο στεφάνι φτιαγμένο από λίγα μάτσα μαρούλι, σκόρδα, κρεμμύδια, ρουμάνες και καμπάνες άρχιζαν να κτυπούν πένθιμα! Στο «κόσμο» κάτω, παρουσιαζότανε τότε μια κωμικά ντυμένη «μπάντα» και με μεγάλη επισημότητα, πολύ γελοία, αλλά και με κάποιον κρυφό καημό, γινότανε η κηδεία του Καρνάβαλου, που είχε πεθάνει! Το ιστορικό ζακυνθινό Πόβερο Καρναβάλι! 

Το έθιμο είχε πια ατονήσει από χρόνια. Ανήκε στην παλιά καλή εποχή, που η Ζάκυνθος ήταν Ζάκυνθος, το Καρναβάλι της Καρναβάλι και οι καμπάνες της …—αχ! Αυτές οι ζακυνθινές καμπάνες ! Τις θυμάμαι έτσι ανάερα να νανουρίζουν και να ακομπανιάρουνε τα παιδικά μου χρόνια! Χρειαζότανε μεγάλη αντοχή νεύρων για να ζεις εκείνη την εποχή στη Ζάκυνθο! Αλλά τα περασμένα γαληνεμένα χρόνια, πριν από τον «πρώτο κοσμοχαλαστή» (ή Παγκόσμιο Πόλεμο, αν τον προτιμάτε έτσι) ποιος είχε νεύρα για να προσέξει; Καμπάνες για γάμους, για θανάτους, για βαφτίσια, για μνημόσυνα, για λειτουργίες, για εσπερινούς, για πανηγύρια, για την άφιξη κάθε βουλευτή από την πρωτεύουσα, για την αναχώρηση του ίδιου και την υποδοχή του αντιπάλου του, καμπάνες… καμπάνες… καμπάνες…

Θάλεγε κανείς ότι ολόκληρο το νησάκι αποτελούσε το βαρίδι ενός σήμαντρου (και βοηθώντας και κανενός σεισμάκου)κουνιότανε διαρκώς, χτυπώντας με τους νταντελένιους βράχους του κάποια καλόηχη και πελώρια μπρούτζινη καμπάνα…
Κάθε καμπαναρίο «βαρούσε» με το δικό του τρόπο και το νησάκι —δόξα τω Θεώ— είχε εκατοντάδες τέτοιες «πηγές μελωδικών ήχων» Τα κωδωνοκρουσίματα ήταν αμέτρητα και τα συνθήματά τους νοητά στους Τζαντιώτες σαν τα στρατιωτικά σαλπίσματα που μιλάνε στ’ αυτί κάθε βετεράνου. Το βουβάτο, το αμυγδαλάτο, το χήρεμα, το κομμάτι, το τέμπο σπολιάτο, ο κούτσος…
Της Κυριακής το ξύπνημα
Με λειώνει με πεθαίνει
Να ακούς «Γιουλάκια ολόμπλαβα»
Κι ο Άγιος να σημαίνει!
Έτσι όταν οι Άγιοι Πάντες αρχίζανε το πένθιμο καμπάνισμά τους, το απόγευμα της Τυρινής, κατά τις 6, όλοι οι Τζαντιώτες ξέρανε ότι το τρελό γλέντι που κρατούσε δύο βδομάδες τώρα, είχε φτάσει στο τέλος του… 
Με κωμική μεγαλοπρέπεια ο «Καρνάβαλος» κηδευότανε και ο κόσμος τραβούσε για τα σπίτια του να φάει το ρυζόγαλο και να πέσει στη χειμερινή νάρκη της καθημερινής μονοτονίας, που θα σταματούσε ένα χρόνο αργότερα..."
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΡΩΜΑΣ (1906-1981)

Το μαρουλοκρέμμυδο στο καμαπαναρίο της Μητρόπολης

Κι όμως το έθιμο συνεχίζεται από κάποιους αθεράπευτα ζακυθινολάτρες και οι καμπάνες των εκκλησιών του Νησιού μεσάνυχτα ακριβώς αναγγέλουν την έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής!
Και του χρόνου με υγεία λοιπόν,χωρίς άσχημα απρόοπτα.

Και στου  Αγίου Νικόλα του Μώλου(φωτογραφίες του οικ. φίλου Γ.Δεμέτη)